DKE.561.16.2022

Na podstawie art. 104 § l ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 735 z późn. zm.) w związku z art. 7 i art. 60 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1781) oraz na podstawie art. 58 ust. 2 lit. b) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenia o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, ze zm.), po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego w przedmiocie nałożenia administracyjnej kary pieniężnej na Pana J. N., Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla K., Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych

udziela upomnienia Panu J. N., Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym dla K., prowadzącemu kancelarię komorniczą w K. przy ul. (…), za naruszenie przepisów art. 31 oraz art. 58 ust. 1 lit. a) i e) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/679 i Rady UE 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1 ze zm.), polegające na braku współpracy z Prezesem Urzędu Ochrony Danych Osobowych w ramach wykonywania przez niego jego zadań oraz niezapewnieniu dostępu do informacji niezbędnych Prezesowi Urzędu Ochrony Danych Osobowych do realizacji jego zadań w postępowaniu o sygn. DS.523.1496.2021.

 Uzasadnienie

 Stan faktyczny

1. W prowadzonym przez Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (zwanego dalej także „Prezesem UODO” lub „organem”) postepowaniu o sygn. DS.523.1496.2021, podjętym na podstawie skargi Pani B. T., Pana A. T. i Pana S. T., zam. w K. przy ul. (…), Prezes UODO, pismem z 20 października 2021 r., doręczonym 26 października 2021 roku, wezwał Pana J. N., Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla K. w K., prowadzącego kancelarię komorniczą w K. przy ul. (…) (zwanego dalej także „Komornikiem”), którego działanie było przedmiotem skargi, do złożenia wyjaśnień w sprawie, w terminie 7 dni od daty doręczenia pisma. Komornik nie odpowiedział na to wezwanie.
2. Pismem z 31 grudnia 2021 r., doręczonym 5 stycznia 2022 r., Prezes UODO ponownie wezwał Komornika do złożenia wyjaśnień w sprawie, w terminie 7 dni od daty doręczenia pisma. Pismo zawierało pouczenie o tym, że w przypadku uchylania się Komornika od złożenia wyjaśnień w sprawie, Prezes UODO może zastosować administracyjną karę pieniężną na podstawie art. 83 ust. 5 lit. e) w zw. z art. 58 ust. 1 lit. a) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE 2016/679 i Rady UE 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1 ze zm.) (zwane dalej także „RODO”).
3. Komornik, pismem z 12 stycznia 2022 r., doręczonym organowi 25 stycznia 2022 r.,  wskazał m. in., że nie może odpowiedzieć na pytania Prezesa UODO ze względu na brak dostępu do akt postępowania egzekucyjnego, które prowadzi wobec Skarżących. Komornik podniósł, że „(…) Akta sprawy (…) znajdują się od ok 3 lat w Sądzie Rejonowym (…) z uwagi na konieczność odniesienia się przez sąd do licznych skarg składanych przez dłużników. Komornik informuje, iż po powrocie akt z sądu niezwłocznie udzieli odpowiedzi na pismo w sprawie DS.523.1496.2021(…)”. W ocenie Prezesa UODO, wskazana przez Komornika przyczyna braku odpowiedzi miała charakter jedynie pozorny. Regułą jest bowiem, że Komornik, jest uprawniony do uzyskiwania dostępu do akt prowadzonych przez siebie postępowań egzekucyjnych i może wnioskować o dostęp do tych akt, jeśli są w posiadaniu Sądu. Co więcej, powszechnie stosowaną praktyką jest wykonywanie odpisów czy też kopii akt przed ich przekazaniem innemu organowi. Zatem samo tylko twierdzenie o braku dostępu do akt, jednak nie udowodnione ani nawet nie uprawdopodobnione, nie mogło zostać przyjęte jako wiarygodna przyczyna braku odpowiedzi Komornika na wezwania Prezesa UODO.
4. Wobec powyższego, pismem z 1 czerwca 2022 roku, doręczonym 6 czerwca 2022 roku, Prezes UODO wszczął niniejsze postępowanie administracyjne w przedmiocie nałożenia na Komornika administracyjnej kary pieniężnej za naruszenie art. 31 oraz art. 58 ust. 1 a) i lit. e) RODO, polegające na braku współpracy z Prezesem UODO oraz nie wywiązaniu się z obowiązku zapewnienia Prezesowi UODO informacji niezbędnych do realizacji jego zadań. W treści pisma zawarto pouczenie, że jeżeli Komornik udzieli pisemnie wyczerpujących wyjaśnień w postępowaniu o sygn. DS.523.1496.2021 oraz uzasadni wcześniejszy brak odpowiedzi na wezwania, okoliczność ta może wpłynąć łagodząco na wymiar administracyjnej kary pieniężnej orzeczonej w niniejszym postępowaniu lub też może spowodować odstąpienie od jej nałożenia.
5. W dniu 14 lipca 2022 r. do organu wpłynęło pismo Komornika dot. postępowania o sygn. DS.523.1496.2021, zawierające istotne dla sprawy wyjaśnienia, do których wzywał organ.
6. Także w dniu 14 lipca 2022 r. do organu wpłynęło drugie pismo Komornika, dot. niniejszego postępowania o sygn. DKE.561.16.2022, w którym zawarte zostały wyczerpujące wyjaśnienia wcześniejszego braku współpracy Komornika z organem. W piśmie rozwinięty został opis przyczyn braku dostępu Komornika do akt sprawy, który to brak miał utrudniać współpracę z Prezesem UODO. W piśmie zostało podniesione m. in., że w realiach postępowania komorniczego, prowadzonego wobec Skarżących, uzyskanie przez Komornika dostępu do akt sprawy jest praktycznie niewykonalne. Wskazano, że „(…) iż "modelowe" akta w przypadku analogicznego postępowania jak niniejsze zwykle zawierają się w I tomie akt, posiadają w wyjątkowych okolicznościach do 1,2 skarg. Natomiast w realiach tego postępowania akta zawierają się w III tom akt, a liczba skarg i doniesień do niemal wszystkich możliwych instytucji przekroczyła kilkanaście m.in.: - do Sądu Rejonowego dla K. w K.(…) -do Krajowej Rady Komorniczej (…) -do Prezesa Sądu Rejonowego dla K. w K. (…) Prezesa Sądu Okręgowego w K. (…) oraz Prezesa Sądu Apelacyjnego w K. (…) - do Sądu Rejonowego dla K. w K. w trybie nadzoru nad egzekucją z nieruchomości (…) - do organów ścigania”. Komornik zapewnił jednocześnie, że zwłoka w udzieleniu wyjaśnień nie była zamierzona oraz wniósł o odstąpienie od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej.

Ocena prawna

7. Po zapoznaniu się z całością materiału dowodowego zebranego w sprawie Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych zważył, co następuje.
8. Zgodnie z art. 57 ust. 1 lit. a) RODO, Prezes UODO – jako organ nadzorczy w rozumieniu art. 51 RODO – na swoim terytorium monitoruje i egzekwuje stosowanie tego rozporządzenia. W ramach swoich kompetencji Prezes UODO rozpatruje m.in. skargi wniesione przez osoby, których dane dotyczą, w odpowiednim zakresie prowadzi postępowania w przedmiocie tych skarg i w rozsądnym terminie informuje skarżącego o postępach i wynikach tych postępowań (art. 57 ust. 1 lit. f)). Dla umożliwienia realizacji tak określonych zadań Prezesowi UODO przysługuje szereg określonych w art. 58 ust. 1 RODO uprawnień w zakresie prowadzonych postępowań, w tym uprawnienie do nakazania administratorowi i podmiotowi przetwarzającemu dostarczenia wszelkich informacji potrzebnych do realizacji jego zadań (art. 58 ust. 1 lit. a)) oraz uprawnienie do uzyskania od administratora i podmiotu przetwarzającego dostępu do wszelkich danych osobowych i wszelkich informacji niezbędnych do realizacji jego zadań (art. 58 ust. 1 lit. e)). Wskazać należy ponadto, że administrator i podmiot przetwarzający obowiązani są współpracować z organem nadzorczym w ramach wykonywania przez niego zadań, o czym stanowi art. 31 RODO.
9. Naruszenie przepisów art. 31 oraz art. 58 ust. 1 lit. a) i f) RODO, o których mowa powyżej, polegające na niezapewnieniu przez administratora lub podmiot przetwarzający dostępu do danych i informacji, podlega – zgodnie z art. 83 ust 5 lit e) in fine RODO – administracyjnej karze pieniężnej w wysokości do 20 000 000 EUR, a w przypadku przedsiębiorstwa – w wysokości do 4 % jego całkowitego rocznego światowego obrotu z poprzedniego roku obrotowego, przy czym zastosowanie ma kwota wyższa. Zgodnie z art. 102 ust. 1 pkt 1) w zw. z ust. 3 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1781) na podstawie i na warunkach określonych w art. 83 RODO Prezes Urzędu może nałożyć, w drodze decyzji, administracyjne kary pieniężne w wysokości do 100 000 złotych, na jednostki sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 1-12 i 14 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (w tym na komornika sądowego).
10. Prezesowi UODO przysługuje szereg określonych w art. 58 ust. 2 uprawnień naprawczych, w tym udzielanie upomnień administratorowi lub podmiotowi przetwarzającemu w przypadku naruszenia przepisów RODO przez operacje przetwarzania. Prezes UODO działając na podstawie art. 58 ust. 2 lit. b) RODO może uznać za uzasadnione udzielenie upomnienia w zakresie stwierdzonego naruszenia przepisów art. 31 oraz art. 58 ust. 1 lit. a) i e) RODO. Zgodnie z motywem 148 RODO, aby egzekwowanie przepisów rozporządzenia było skuteczniejsze, należy za jego naruszenie nakładać sankcje, w tym administracyjne kary pieniężne – oprócz lub zamiast odpowiednich środków nakładanych na mocy niniejszego rozporządzenia przez organ nadzorczy. Jeżeli naruszenie jest niewielkie, karę pieniężną można zastąpić upomnieniem. Powinno się jednak zwrócić należytą uwagę na charakter, wagę oraz czas trwania naruszenia, na to, czy naruszenie nie było umyślne, na działania podjęte dla zminimalizowania szkody, na stopień odpowiedzialności lub wszelkie mające znaczenie wcześniejsze naruszenia, na sposób, w jaki organ nadzorczy dowiedział się o naruszeniu, na przestrzeganie środków nałożonych na administratora lub podmiot przetwarzający, na stosowanie kodeksów postępowania oraz wszelkie inne czynniki obciążające lub łagodzące.
11. W przedmiotowej sprawie Komornik nie udzielił odpowiedzi na pierwsze wezwanie Prezesa UODO a na drugie wezwanie udzielił odpowiedzi jedynie fragmentarycznej, zawierającej twierdzenie o braku dostępu do akt postępowania egzekucyjnego, bez wskazania obiektywnych przyczyn, uprawdopodabniających ten braku dostępu. Odnosząc przytoczone powyżej przepisy RODO do ustalonego w niniejszej sprawie stanu faktycznego, należy stwierdzić, że Komornik jako administrator danych osobowych, będący stroną postępowania o sygn. DS.523.1496.2021, naruszył przepis art. 31 RODO poprzez brak współpracy z Prezesem UODO w ramach wykonywania przez niego jego zadań, a także art. 58 ust. 1 lit. a) i e) RODO poprzez brak zapewnienia Prezesowi UODO dostępu do informacji niezbędnych do realizacji jego zadań.
12. W rezultacie wszczęcia niniejszego postępowania Komornik podjął jednak współpracę z Prezesem UODO, poprzez złożenie szczegółowych wyjaśnień w postępowaniu DS.523.1496.2021 (pkt 5 uzasadnienia decyzji), co pozwoliło Prezesowi UODO na prowadzenie dalszego postępowania w sprawie. Co więcej, osobnym pismem (pkt 6 uzasadnienia decyzji), Komornik uprawdopodobnił utrudnienia związane z dostępem do akt postępowania egzekucyjnego, które prowadzi wobec Skarżących, wskazując za przyczynę utrudnień dużą liczbę skarg złożonych na Komornika przez Skarżących do różnych organów i instytucji, którym akta postępowania egzekucyjnego niewątpliwie służą do rozpoznawania zasadności skarg.
13. W przedmiotowym stanie faktycznym, oprócz braku odpowiedzi na wezwania do złożenia wyjaśnień, który to brak został uzupełniony przez Komornika w rezultacie wszczęcia niniejszego postępowania, nie stwierdzono innych przesłanek wskazujących na brak woli współpracy Komornika z Prezesem UODO. W treści pisma założonego przez Komornika w postępowaniu DS.523.1496.2021 (pkt 5 uzasadnienia decyzji) Komornik zadeklarował gotowość do dalszej współpracy z organem w celu wyjaśnienia sprawy. Te okoliczności pozwalają wnioskować, że brak odpowiedzi Komornika na wezwania Prezesa UODO w postępowaniu o sygn. DS.523.1496.2021 nie był celowy.
14. W związku z powyższym, działając na podstawie art. 58 ust. 2 lit. b) RODO, zgodnie z którym każdemu organowi nadzorczemu przysługuje w zakresie prowadzonych postępowań uprawnienie do udzielania upomnienia administratorowi lub podmiotowi przetwarzającemu, w przypadku naruszenia przepisów niniejszego rozporządzenia przez operacje przetwarzania, Prezes UODO uznaje za uzasadnione udzielenie Panu J. N., Komornikowi Sądowemu przy Sądzie Rejonowym dla K. w K., upomnienia w zakresie stwierdzonego naruszenia przepisów art. 31 oraz art. 58 ust. 1 lit. a) i e) RODO.
15. Dopuszczalność zastąpienia kary pieniężnej upomnieniem uzasadnia także motyw 148 RODO stanowiący, że sankcje, w tym administracyjne kary pieniężne, należy nakładać, „aby egzekwowanie przepisów niniejszego rozporządzenia było skuteczniejsze”. Prezes UODO uznał, że w przedmiotowej sprawie, w świetle kryteriów określonych w art. 83 ust. 2 RODO wystarczające będzie udzielenie upomnienia.
16. Należy jednakże zauważyć, że w przypadku zaistnienia podobnego zdarzenia w przyszłości, każde upomnienie, wydane przez Prezesa UODO wobec Komornika, będzie brane pod uwagę przy ocenie przesłanek ewentualnego wymierzenia kary administracyjnej, zgodnie z zasadami określonymi w art. 83 ust. 2 RODO.
17. W tym stanie faktycznym i prawnym Prezes UODO rozstrzygnął, jak w sentencji niniejszej decyzji.

Decyzja jest ostateczna. Od decyzji stronie przysługuje prawo wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia, za pośrednictwem Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (adres: ul. Stawki 2, 00 - 193 Warszawa). Od skargi należy wnieść wpis stały w wysokości 200 zł, zgodnie z art. 231 w związku z art. 233 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.). Strona (osoba fizyczna, osoba prawna, inna jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej) ma prawo ubiegać się o prawo pomocy, które obejmuje zwolnienie od kosztów sądowych oraz ustanowienie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego. Prawo pomocy może być przyznane na wniosek strony złożony przed wszczęciem postępowania lub w toku postępowania. Wniosek jest wolny od opłat sądowych.